Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Nasze lasy
Nasze lasy
Nadleśnictwo Spała prowadzi trwale zrównoważoną gospodarkę leśną na ponad 15,5 tys. ha, a swym zasięgiem terytorialnym obejmuje 454,40km2. Dodatkowo na zlecenie Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Mazowieckim pracownicy nadleśnictwa prowadzą nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności skarbu państwa na obszarze ponad 2,2 tys. ha.
Tereny Nadleśnictwa Spała rozpościerają się na malowniczej równinie piotrkowskiej, w dolinie rzeki Pilicy, która jest szczególnie bogata w kompleksy leśne. Tereny nadleśnictwa cechują się niewielkim zróżnicowaniem rzeźby terenu. Jest to teren równinny, na którym występują lokalne wzniesienia i pagórki, które osiągają wysokość około 190-200m n.p.m.
Ciekawym elementem terenu jest dolina rzeki Pilicy, która przepływając przez gminę Inowłódz jest granicą rzeźby lodowcowej i przedlodowcowej Polski. To właśnie tam znajdują się najniżej położone tereny Nadleśnictwa o wysokości 143 m n.p.m.
Największym znaczeniem dla obecnego ukształtowania rzeźby terenu oraz budowy geologicznej Nadleśnictwa Spała, miał maksymalny stadiał zlodowacenia środkowo – polskiego. To właśnie z tego okresu wywodzą się najmłodsze na opisywanym terenie osady i formy glacjalne. Na terenie nadleśnictwa można wydzielić następujące jednostki geomorfologiczne:
- wysoczyznę morenową,
- obszary występowania utworów wodnolodowcowych (zandry),
- obszary aluwialnych dolin Pilicy z tarasami: zalewowymi, erozyjnymi i wydmowymi.
Bogactwo gatunkowe lasów (biocenoza) nierozerwalnie związane jest z biotopem, tworząc razem ekosystem leśny. W związku z dużą różnorodnością ekosystemów leśnych wyróżniono kilkanaście typów siedliskowych lasu.
Na terenie nadleśnictwa występuje 12 typów siedliskowych lasu. Na żyznych glebach występują siedliska lasowe, które mają bogatą szatę rośliną i zbudowane są głownie z drzew liściastych. Na siedliskach borowych w Nadleśnictwie Spała króluje sosna.
Oprócz siedlisk typowo leśnych oraz borowych wyróżniamy siedliska mieszane, w których sosna jest również gatunkiem głównym, jednakże duży udział mają tu też gatunki liściaste. Są to głównie: dąb bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata oraz buk zwyczajny.
Oprócz drzew na biocenozę ekosystemu leśnego składa się wiele gatunków roślin oraz grzybów występujących w runie leśnym spalskich lasów. Spośród ich dużego bogactwa na terenie nadleśnictwa występuje wiele gatunków objętych ochroną gatunkową.
Najciekawsze z nich to: smardz, szmaciak gałęzisty, porosty z rodziny brodaczkowate, orlik pospolity, grążel żółty i grzybienie białe występujące na stawach starorzecza Pilicy, a także wawrzynek wilczełyko oraz wierzba borówkolistna. Ponadto na terenie Nadleśnictwa Spała występuje wiele okazałych pojedynczych drzew oraz ich grup, które mają miano pomników przyrody.
Także świat zwierząt na obszarze lasów spalskich jest bogaty i zróżnicowany. Gromada ssaków reprezentowana jest przez główne polskie gatunki łowne: jelenia, sarnę, dzika, daniela, zająca, lisa, jenota, borsuka, kunę, norkę, tchórza i piżmaka. Na terenie nadleśnictwa występuje również wiele chronionych owadów, płazów, gadów, ptaków oraz ssaków. Do najciekawszych możemy zaliczyć: kumaka nizinnego(płazy), traszki grzebieniastą oraz zwyczajną (gady), błotniaki, bociana czarnego, świstuna (ptaki), liczne nietoperze z rodziny mroczkowatych gniazdujące w bunkrach, gronostaja oraz łasicę.